| Sažetak (hrvatski) | Petrićeva kritika Aristotela morala je osporiti dvovrsnu tradicionalno prisutnu pozitivnu valorizacija Aristotela. Jednu, averoističkog tipa koja je u Aristotelu vidjela vrhunac svake istine i filozofije i drugu, konkordističko-sinkretističku koja valorizira Aristotelovu filozofiju kao istinitu spoznaju jedne od razina bića, jednog od svjetova.
Prva je kritika jednostavnija i Petrić je rješava upućujući na Aristotelove preteče i na kontradikcije u njegovu djelu.
Druga je kritika složenija jer Petrić kao novoplatoničar ne smije osporiti filozofski legitimitet interpretacije autoriteta, jer bi time srušio i Platonov autoritet.
Zato Petrić na kraju prvog sveska Discussionum peripateticarum t. IV, koji je uglavnom povijesnofilološki koncipiran, prije, dakle, filozofske analize i kritike Aristotela, uvodi metodičko razmatranje o tome što je to filozofska interpretacija i u skladu s kojim se načelima treba provoditi. Filozofsko interpretiranje, odn. tumačenje teksta autoriteta legitimno je filozofiranje jedino ako se orijentira prema istini stvari o kojoj je riječ. Interpretacija koja se oslanja samo na ono što je iskazano u nekoj filozofiji, bez uporišta u samoj stvari (zajedničkoj autoru i interpretatoru), neko čisto povijesnofilozofsko interpretiranje ne može biti i nije filozofija. Nužnost orijentiranja prema istini bitka bića onemogućava u konsekvenciji i konkordističku tezu o svjetovima kao puku konstrukciju koja na temelju vlastite hipoteze, a ne iz istine bića o kojima Aristotel govori; prilazi Aristotelovoj filozofiji: To je, držim, Petrićeva antiteza konkordističkim nastojanjima, iako treba priznati da Petrić svoja metodička razmatranja ne formulira direktno protiv konkordističkih teza. No, Petrić čini nešto drugo. On poriče njihovo postojanje. Nemoguće je, međutim, povjerovati da Petrić nije čitao Picov De ente et uno, Reuchlina ili Steuca Eugubina. |
| Sažetak (engleski) | Petrić’s critique of Aristotle was meant to challenge the traditionally present dual positive valorization of Aristotle: one of them of an Averroistic type that considered Aristotle to be the peak of all truth and philosophy; and the other, a concordistic-syncretistic one, that values Aristotle’s philosophy as the true knowledge of one of the levels of being, one of the worlds.
The first critique is simpler and Petrić resolves it: by pointing at Aristotle’s predecessors and at the contradictions in his work.
The other critique is more complex, for Petrić, as a neo-Platonist, cannot dispute the philosophical legitimacy of ihe interpretation of the authorities, for that would disprove Plato’s authority too.
This is why Petrić, at the end of the Discussionum peripateticarum T. IV, conceived mainly in a historical-philological manner, and thus before a philosophical analysis and critique of Aristotle, introduces a methodological examination of what is philosophical interpretation and on which principles it should be performed. A philosophical interpretation, that is, an expoundation of a text written by an authority, is legitimate philosophy only if oriented toward the truth of the issue in question. An interpretation relying only on what is claimed by a philosophy, without a foothold in the issue itself (common to both the author and the interpreter), a purely historical-philosophical interpretation, cannot be and is not philosophy. The necessity of the orientation toward the truth of the Being of being thus makes impossible the concordistic thesis on worlds as a mere construct that approaches Aristotle’s philosophy on the basis of its own hypotheses, not from the truth of the beings that Arislotle talks about. This is, I believe, Petrić’s antithesis to concordistic claims, although one should admit that Petrić does not formulate his methodic analysis directly opposing concordistic theses. Petrić, however, does something else, he denies their existence. It is nevertheless impossible to believe that Petrić never read Pico’s De ente et uno, Reuchlin, or Steuco Eugubino. |
